Historia Kliniki Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

„Lekarz ma tylko jedno zadanie: wyleczyć chorego. Jaką drogą tego dopnie, jest rzeczą obojętną”
Hipokrates 460 p.n.e.

W 2014 roku minęły 43 lata od utworzenia jednej z prestiżowych Klinik w Lublinie. Twórcą lubelskiej hematologii był prof. Jan Kowalewski, który w roku 1968 powołany został na kierownika III Kliniki Chorób Wewnętrznych. W 1971 r. z inicjatywy prof. Kowalewskiego II Klinika Chorób Wewnetrznych została przekształcona w Klinikę Hematologii. Tak dzięki Niemu powstała nowa placówka, która zapewniła wysoko specjalistyczne leczenie chorób układu krwiotwórczego i krwii chorym z regionu wschodniej Polski. Należała też do pierwszych klinik specjalistycznych w naszym kraju. W 1991 roku po odejściu na emeryturę prof. Kowalewski przekazał opiekę nad Kliniką prof. Annie Dmoszyńskiej. W ciągu 22 lat dzięki wielkiemu zaangażowaniu prof. Dmoszyńskiej Klinika Hematologii stała się wiodącym ośrodkiem hematologicznym w Polsce. Jako pierwsza w kraju prof. Dmoszyńska wprowadziła do leczenia talidomid u chorych na szpiczaka plazmocytowego. Ogólnopolskie badania w grupie chorych na szpiczaka opornego na konwencjonalną chemioterapię rozpoczęły się w 1999 roku, a w 2000 roku opublikowano pierwszą pracę w piśmiennictwie polskim. W roku 2001 przedstawiono zaś wyniki wieloośrodkowego badania w europejskim czasopiśmie „Hematologica”. Była to jedna z pierwszych prac na świecie potwierdzająca skuteczność talidomidu w szpiczaku. To dzieki prof. Dmoszyńskiej uruchomiono w lubelskiej Klinice procedurę transplantacji szpiku. W 1997 roku przeprowadzono zabieg autotransplantacji szpiku kostnego u młodego chorego cierpiącego na oporna postać szpiczaka. 22 lata kierownictwa prof. Dmoszyńskiej to czas wielkich przemian oraz możliwości szerokich kontaktów z wiodącymi placówkami na świecie. Zaowocowało to szkoleniem w najlepszych ośrodkach hematologicznych i uruchomieniem ośrodka przeszczepiania szpiku. Po odejściu na emeryturę w 2013 roku opiekę nad Kliniką prof. Anna Dmoszyńska przekazała dr hab. Markowi Husowi, który również objął stanowisko konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie hematologii.

1 stycznia 1971 r. w ramach reorganizacji powołano, jako jeden z pierwszych w Polsce, Instytut Chorób Wewnętrznych w skład, którego weszło 6 klinik o profilu internistycznym. Z II Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych utworzono Kliniki: Gastroenterologii, Nefrologii oraz Klinikę Hematologii, której kierownikiem został doc. Jan Kowalewski. Klinika Hematologii miała wówczas 64 łózka szpitalne w północnym szydle Państwowego Szpitala Klinicznego Nr 4 przy ul. Jaczewskiego 8. W Klinice pracowało wówczas 10 nauczycieli akademickich oraz dwie osoby ze stopniem magistra biologii. Zespołem pielęgniarek kierowała dyplomowana pielęgniarka Zofia Rybicka. W pierwszych latach działalności jedynej w makroregionie środkowo- i południowo-wschodnim placówki zajmującej się leczeniem chorób układu krwiotwórczego dorosłych, organizowano podstawy klinicznej działalności do realizacji nowych zadań diagnostyczno-leczniczych, dydaktycznych i naukowych. Utworzona została Pracownia Cytologii Krwi i Szpiku oraz Pracownia Badań Układu Hemostazy. Zorganizowano Przykliniczną Poradnię Chorób Krwi oraz Ośrodek Leczenia Hemofilii, zapewniający substytucję w przypadkach powikłań krwotocznych u chorych z Lublina i okolic. W Klinice poza chorymi hematologicznymi byli leczeni pacjenci z chorobami układu oddechowego, tkanki łącznej oraz endokrynologicznymi. W roku 1973 w Klinice Hematologii wydzielono Oddział Reumatologii, którego kierownikiem został dr Leszek Szczepański. W roku 1984 Klinikę powiększono o 18-łózkowy Oddział Chorób Wewnętrznych, którego kierownictwo powierzono dr Andrzejowi Nowakowskiemu. Taka struktura organizacyjna utrzymała się do 1990 r., kiedy Klinika Hematologii został przekształcona w II Katedrę Chorób Wewnętrznych z Kliniką Hematologii, Kliniką Reumatologii i Oddziałem Chorób Wewnętrznych. W roku 1992 ten ostatni uzyskał status kliniki. W 1991 r. prof. J. Kowalewski przeszedł na emeryturę. Kierownikiem Kliniki Hematologii została prof. Anna Dmoszyńska.

Nowa karta w historii KLINIKI Hematoonkologii otworzyła się 1 października 2004 roku, kiedy to Klinika została przeniesiona do nowej siedziby w Samodzielny Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie. Ogólna liczba łóżek nadal liczy 42 i wciąż jest to niewystarczająca liczba na tak ogromny makroregion i wielu chorych wymagających pomocy. W ciągu jednego dnia przyjmowanych jest około 30 pacjentów w ramach Pobytu Jednodniowego, gdzie przeprowadzane są diagnostyki rzadkich chorób hematologicznych oraz gdzie chorzy otrzymują chemioterapię. W ciągu ostatnich 22 lat, mimo wielu przeciwności i trudności finansowych Klinika Hematologii w Lublinie stała się liczącą jednostką naukowo-leczniczą o standardzie europejskim. Ponadto staramy się pomóc przejść przez trudny okres choroby oferując pacjentom i ich rodzinom pomoc psychologiczną. Od 2010 roku pacjenci Kliniki Hematoonkologii i Transplantacji Szpiku są także objęci pomocą psychologiczną. W Klinice zatrudnione są na etacie psychologa klinicznego mgr Ewa Kozak oraz mgr Jolanta Zawora, które są nieocenionym wsparciem naszych pacjentów. Psycholodzy udzielają pomocy psychologicznej pacjentom Kliniki i ich rodzinom/opiekunom. Pomoc ta obejmuje: poradę psychologiczną, konsultację psychologiczną, terapię (stymulująca, wspierająca) psychologiczną, rehabilitację psychologiczną oraz psychologiczną interwencję w kryzysie wywołanym chorobą. Pacjenci z Poradni Hematoonkologicznej oraz Pobytu Jednodniowego także korzystają z powyższych form pomocy. W sytuacji pojawienia się problemów pacjenci są zgłaszani do psychologa przez personel medyczny (lekarza prowadzącego, pielęgniarkę). Istnieje także możliwość samodzielnego zgłoszenia się pacjenta lub jego rodziny/opiekunów do psychologa. Pacjenci w okresie pobytu w domu, w trudnych chwilach mogą uzyskać wsparcie psychologiczne także drogą telefoniczną. Zależnie od stanu zdrowia pacjenta pomoc udzielana jest bezpośrednio przy łóżku chorego lub w pomieszczeniu specjalnie do tego przygotowanym.

W roku 1992, jako jedna z pierwszych w Polsce, została tu otwarta Pracownia Cytometrii Przepływowej. W sierpniu 1992 r. przy Klinice Hematologii, z inicjatywy prof. A. Dmoszyńskiej zarejestrowano Stowarzyszenie Pomocy Chorym na Białaczki. Zdobyte przez Stowarzyszenie fundusze z darowizn i akcji charytatywnych pozwoliły na zakup separatora komórkowego, pojemnika z ciekłym azotem do głębokiego mrożenia, licznika hematologicznego oraz drobnego sprzętu niezbędnego do rozpoczęcia procedury przeszczepiania obwodowych komórek macierzystych. W listopadzie 1997 r. w Klinice Hematologii w Lublinie wykonano pierwszą autotransplantację. W Klinice ponadto poszerzyliśmy spektrum wykonywanych zabiegów transplantacji szpiku o allotransplantacje od dawców rodzinnych, a także zabiegi ze zredukowanym kondycjonowaniem i infuzją limfocytów dawców. Trzy laboratoria przykliniczne uzyskały niektóre certyfikaty jakości zarówno krajowe jak i międzynarodowe.

Od 1997 roku w Klinice wykonano około 714 autoprzeszczepów. Główną grupą pacjentów przeszczepianych są chorzy z rozpoznaniem szpiczaka plazmocytowego. Łącznie wykonano przez 13 lat ponad 400 autotrzeszczepów u pacjentów z rozpoznaniem szpiczaka. Ponadto przeprowadzono 128 autotransplantacji z powodu chłoniaka Hodgkina, 118 pacjentów z chłoniakami nieziarniczymi, 29 z ostra białaczką szpikową, 15 z ostra białaczką limfoblastyczną, 6 chorych z rozpoznaniem raka jadra, oraz 3 pacjentów z przewlekłą białaczką limfoblastyczną. Klinika rozszerza swoja działalność o allotransplantacje. W 2005 roku wykonano 3 pierwsze allotransplatacje u chorych z ostra białaczka szpikową, ostra białaczką limfoblastyczną i aplazją szpiku. Do końca 2013 roku przeprowadzono 34 procedury związane z allotransplantacją. Wysoko wykwalifikowany personel Oddziału Transplantacji Szpiku obejmuje swoja opieką chorych przed rozpoczęciem procedury mobilizacyjnej oraz w trakcie jej trwania.